In de kijker: leergericht gedrag
Experiment in CBB
In de brede basiszorg is in CBB veel aandacht voor leergerichte noden van leerlingen. Er bestaat gerichte zorg binnen de domeinen leren en studeren en schoolloopbaan.
We merkten dat leerlingen die door hun gedrag zowel hun eigen leren als dat van anderen hinderden onvoldoende tot leergericht gedrag komen. Gesprekken waren ontoereikend, evenals de manier waarop we monitoren en sanctioneren. Wanneer praten niet helpt, stoppen we met praten maar niet met begeleiden.
We weten uit cijfers van Beringen, dataloep, onderwijsvlaanderen dat onze vroegtijdige schoolverlaters voornamelijk 17 jarige jongens zijn met één of meer jaren schoolse vertraging. Ze onderpresteren voor #vakmanschap en voelen zich verloren in #verbondenheid. Dit traject heeft daarom een meervoudig doel, afgestemd op leerling-, en leerkrachtniveau.
Doelen traject
impulscontroletraining. Ze oefenen in zelfcontrole en beseffen dat ze geen controle hebben over iets of iemand anders, maar altijd wél over zichzelf. We doen fysieke en verbale oefeningen hierin. We hopen zo o.a. te vergroten waar de leerling impact op heeft, te onderzoeken wel triggers hem het meest uitdagen in impulsiviteit...
leergericht gedrag: training in focus houden, zelfsturing en attributie. Vaak zeggen ze 'maar ik was dat niet mevrouw!'. Dat ontslaat hen dan ook van verantwoordelijkheid of verandering. Dat willen we omdraaien opdat ze zichzelf altijd als deel van de oplossing zien ook al vinden ze dat ze geen deel zijn van het probleem.
goede resultaten halen: met ondersteuning in planning, zelfsturing, studietips of metacognitieve vaardigheden hopen we dat ze met meer en volgehouden aandacht aan taken, opdrachten, instructies werken en dat zich dat vertaalt in betere resultaten.
zorgen dat elke leerkracht weer gewoon met de kerntaak, namelijk goed lesgeven, kan bezig zijn. We verstaan heel goed dat jullie vaak voor een erg pittige situatie staan.
voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten, vergroten van doorstroom & gekwalificeerde uitstroom
voorkomen van tucht-en beroepsprocedures waarbij de jongere uitgesloten wordt omdat we weten dat herbeginnen in een andere school de faalervaringen die ze reeds opliepen meestal gewoon vergroten.
Uitwisselen en ontwikkelen
We ontwikkelden een traject dat idealiter 12 weken, maar minstens 12 uur behelst gespreid over 7 weken om stevig te trainen op de eerste drie domeinen (impulscontrole, leergericht gedrag en goede resultaten).
Uitgangspunt: domeinoverstijgend en graadoverstijgend, met (preventieve) voorrang voor leerlingen uit de tweede graad.
Input vooraf aan het ontwikkelen van het traject:
kwalitatieve data: verzuchtingen van leerkrachten, verhalen van leerlingen en ouders, bedrijven, stagepartners, exitgesprekken met leerkrachten die de school of de stiel verlaten - attitudes, bereidheid, zelfsturing, eigen verantwoordelijkheid opnemen, beroepsfierheid, betekenisvol attribueren, niet steeds eigen vel willen redden, kijken naar collectief, …
kwantitatieve data: aantal leerlingen in verhoogde zorg, aantal tucht-en beroepsprocedures en het (eenzijdig soort) argumenten daarin, rapportcommentaren ifv impulscontrole en leergericht gedrag, observaties in klassen, klastrajecten gelopen met PBD, Maurits Wysmans e.a., Actie-onderzoek van collega's in opleiding bij PXL of Fontys, OKI-waarden Beringen, CBB en de effecten daarvan op korte-en langetermijn denken bij jongeren…
We baseren ons op volgende kaders:
Fasenbehandeling: eerst stevig modelleren opdat de leerling het eigen leren zelf in handen neemt.
Handelingsgericht werken: met bijzondere aandacht voor afstemming en wisselwerking tussen leerling en context; Het uitgangspunt 'de leraar doet er toe' We omarmen positieve aspecten als hefboom en werken tot slot ook doelgericht, systematisch en transparant.
Nieuwe autoriteit: Expliciete keuze voor presence in warme duidelijkheid. Netwerk van de leerling maximaal aanspreken, want iedereen is deel van de oplossing ook als je geen deel van het probleem bent. Hoe doen we dat concreet?
gesprekken en participatie van ouders: We zien ouders en leerling dus 3x samen: vooraf, tijdens en op het einde van het traject. Ze krijgen hetzelfde huiswerk als de leerling (namelijk 3 prioriteiten uit LVS halen en via HGW tot gedeeld perspectief komen waarin alle tussenstappen tot dat perspectief helder afgesproken, uitgeprobeerd en bijgestuurd worden).
in verbinding met elke klassenraad: Graag beluisteren we de grootste noden en/of komen we de interactie van de betreffende leerlingen met anderen en mogelijke triggers observeren in de klas. (maar alleen als dat voor de leerkracht gewenst voelt!). Ook beluisteren we ervaringen van het OP. Na elke Tussentijds zoeken we samen naar krachten, kwaliteiten en hefboom die de leerling kan ondersteunen bij het behalen van de doelen van het leergericht traject.
In verbinding met het OP: ze ontvangen dezelfde briefing als de leerkrachten, zoeken mee naar krachten en hefbomen.
Ontwerpprincipes traject:
het start nadat de zorg op klasniveau grondig georganiseerd en uitgeput is, idem voor de tweedelijnszorg
het is niet vrijblijvend, de leerling is verplicht dit traject aan te gaan op advies klassenraad. Er wordt daartoe een begeleidingscontract opgemaakt met ouders, leerling, KR, begeleider trainingstraject en door alle partners ondertekend.
het is een groepsproces omdat impulscontrole 1 op 1 altijd makkelijk is: de plek in de groep herkennen en positief bijdragen aan eigen leren en dat van anderen kan men alleen in groep leren
2 tot 3 begeleiders draaien elk traject dit jaar mee om samen te kunnen bijsturen, evalueren of transfer te maken naar eerste-en tweedelijnszorg
afwisseling tussen sessies van 1 lesuur, tot 2 lesuren
vrijwaren lestijd leerkracht: streven naar helft van de uren tijdens lestijd, andere helft tijdens pauze of p9
zoveel mogelijk transfer naar klascontext maken: KR betrekken, observaties, aankondigingen volgens de visie van nieuwe autoriteit in klassen waar dat nodig voelt...
Uitproberen
Dit traject is in het schooljaar 2022-2023 drie maal uitgeprobeerd: één keer per trimester.
Materiaal dat voor de sessies ontwikkeld werd vind je hier. Communicatie naar collega’s, ouders, leerlingen vind je hier of bij de passende sessie, opgenomen in de voorbereidingen.
Data:
Reeks 1: begeleiders Sofie Berges, Dilara Cetin, Tine Bos. Leerlingen voornamelijk afkomstig uit de A-finaliteit
Reeks 2: begeleiders Sabine Croonenborghs, Sophie Verboven, Tine Bos. Kleine groep, mix A-finaliteit en doorstroom
Reeks 3: begeleiders Miek Van der Looy, Bregt Proost en Tine Bos. Kleine groep, mix A-en D/A finaliteit
SWOT analyse
Via deze link vind je de voorlopige SWOT van dit experiment. Naar schooljaar 2023-2024 toe wordt met de leerlingbegeleiding gezocht hoe men de transfer naar de eerstelijnszorg en tweedelijnszorg kan maken. We willen dit traject per doel opknippen zodat het nog meer op maat kan zijn voor leerlingen die dat in de derdelijnszorg nodig hebben.
