Welke leerlingen hebben hier deugd van?

Onder de groep cognitief sterk functionerende (CSF-) leerlingen verstaan we alle leerlingen met sterke cognitieve vaardigheden die tot uiting komen in sterke leerprestaties. Dit cognitief sterk functioneren kan voorkomen binnen een bepaald vak of over de hele lijn. Ook onderpresterende begaafde leerlingen, die hun cognitieve potentieel nog niet kunnen omzetten in sterke leerprestaties, horen hierbij.

Aangezien schoolprestaties, metacognitieve vaardigheden en prestaties op een intelligentieonderzoek evenwaardige indicatoren zijn om binnen de groep van cognitief sterk functionerende leerlingen te vallen, is een intelligentieonderzoek niet noodzakelijk om een leerling te classificeren. De klassenraad kan adviseren om een bepaalde leerling de uitdaging van dit traject aan te bieden.

Waarom is dit traject nodig?

Cognitief sterk functionerende leerlingen hebben vaak specifieke onderwijsbehoeften. Ze hebben recht op een aanbod dat tegemoetkomt aan hun onderwijs- en opvoedingsbehoeften, waarbij ze hun kennis, inzicht, attitudes en vaardigheden optimaal kunnen ontwikkelen. Deze leerlingen kunnen gefrustreerd en gedemotiveerd geraken als ze op hun leerhonger blijven zitten of niet de kans krijgen om hun talenten te benutten. Soms zorgt dat ervoor dat ze ongekwalificeerd uitstromen. Daarom is het belangrijk dat cognitief sterke leerlingen erkenning krijgen en begrip ervaren voor mogelijke noden.

Goed signaleren!

Het is niet gemakkelijk om signalen van CSF te ontdekken bij jouw leerlingen. Daarom ontwikkelden we een signaleringstool in Skore die je bij jouw puntenboek kan raadplegen en invullen als een leerling je opvalt. Misschien merk jij wel op dat deze leerling grote denk-en leerstappen maakt, snel is van begrip en een groot abstractievermogen heeft? Geef dat dan gerust in de signaleringstool in. Geen zorgen, leerlingen noch ouders kunnen deze tool zien! Het is een intern hulpmiddel. Het is goed om leerlingen die gesignaleerd worden op de klassenraad te bespreken en de coach van jouw campus gericht te betrekken. 

Inzetten op een krachtige leeromgeving

Om te voorzien in een krachtige leeromgeving, hoef je geen specialist te zijn in cognitief sterk functioneren. Veel van wat voor cognitief sterk functionerende leerlingen nodig is, doet alle leerlingen deugd. Denk bijvoorbeeld aan differentiëren, remediëren (een leerling die sterk is in wiskunde kan bijvoorbeeld extra instructie en oefening voor spelling nodig hebben), leren doorzetten en uitdagingen aangaan, het stimuleren van een growth mindset of het geven van effectieve feedback. Voorbeelden van differentiëren naar boven zijn compacten en verrijken, tempodifferentiatie en differentiëren in moeilijkheidsgraad.

Binnen fase 0, de brede basiszorg, zetten we een aantal hulpbronnen in om leerlingen met leervoorsprong te signaleren en hun onderwijsbehoeften te bepalen. Dit kan door observatie van de leerkracht (herkennen van de leerkenmerken van cognitief begaafde leerlingen), systematische besprekingen van en met een bepaalde leerling, analyse van toetsen en LVS en gesprekken met ouders en leerlingen.

Verhoogde zorg

Als de differentiatie naar boven onvoldoende tegemoetkomt aan de optimale ontwikkelingskansen van leerlingen met leervoorsprong wordt er een klasexterne werking opgezet, zoals bovenstaande verrijkingsklas. Passende maatregelen zijn altijd maatwerk. Andere voorbeelden van maatregelen die bij cognitief sterk functioneren een positief effect kunnen hebben op schoolprestaties en het sociaal-emotioneel functioneren zijn eigen projecten, volgen van een bijkomend vak op school of een vak op de universiteit en versnellen.

De beslissing tot een van bovenstaande maatregelen kan los van een intelligentieonderzoek genomen worden. Het komt erop aan dat je de leervoorsprong van de leerling accuraat in kaart brengt.

Welke ondersteuning is er?

Ondersteuning voor leerkrachten

• de coaches en leerlingbegeleiding ondersteunen op de klassenraad om signalen van voorsprong of hoogbegaafdheid correct te interpreteren

• de coaches bieden een workshop aan op de scholengemeenschappelijke pedagogische studiedag boordevol knappe ideeën op klasniveau

• scholengemeenschappelijk krijg je ondersteuning om sterk te worden in signalering: zie online workshops in ons professionaliseringsaanbod

• je wordt op de hoogte gehouden van initiatieven die echt werken in de klas en de verrijkingsklas

• we gaan in dialoog met de klassenraad, ouders en leerlingen zelf om een traject uit te stippelen dat voor iedereen werkt

• we koppelen de eerste ervaringen van de verrijkingsklas met de betrokken leerkrachten terug

• we verzorgen een professionaliseringstraject in omgaan met leervoorsprong voor collega's met interesse

• in de laatste fase voorzien we basiskapstokken voor elke leerkracht zodat je signalen van hoogbegaafdheid kan leren herkennen, ook als die verpakt komen in demotivatie of ongewenst gedrag. We geven leerkrachten een signaalfunctie, zodat er op de klassenraad een aanpak op maat afgesproken kan worden. 

Ondersteuning voor  CSF-leerlingen 

• gesprekken met leerling en ouders voorafgaand aan instap in traject

• verkennen en verdiepen metacognitieve en cognitieve vaardigheden evenals versterken van de zijnsaspecten

• zelfkennis, zelfregulering en zelfsturing in traject van compacten, examens, dispensatie

Ondersteuning voor coaches leervoorsprong

• professionalisering dankzij postgraduaat Hoogbegaafdheid aan PXL

• samenwerking met kernteam  coaches en codi's

• samenwerking met ouders en externe partners

• deelname aan het lerend netwerk onder de vleugels van Expertisecentrum TALENT

Wie zijn onze leervoorsprongcoaches? 

Je kan al onze coaches bereiken via verrijkingsklas@spectrumcollege.be. Stafmedewerker Lore Van Brabant en Tine Bos coördineren de verrijkingsklassen in onze SG.

Coaches en contactpersonen per campus zijn:

• CBM: Griet Meert

• CP: Marieke Stinckens

• CL: Elke Goris (middenschool), Magalie Gillet (bovenbouw) maar spreek gerust ook experten Stefanie Borgers en Romita Ceccarini aan!

• CBB: Valerie Vaes en Tina Pauwels (anciens)